Veel heidenen en paganisten vieren de acht jaarfeesten, ook wel het Wiel van het Jaar genoemd. Deze jaarfeesten, of sabbats, staan van oudsher stil bij belangrijke momenten in het jaar.

De jaarfeesten markeren deels een bepaalde astronomische stand van de aarde ten opzichte van de zon (de seizoenswisselingen) of zijn traditioneel verbonden met de agrarische mijlpalen (van zaaien tot oogsten).

Bij de oude Germanen en Kelten begon een etmaal met de avond. Daarom vieren wij nog altijd Sinterklaasavond, de avond voor de verjaardag van Sint Nicolaas, en Kerstavond, de avond voor kerst. En zo begon ook het jaar met de winter. Het moderne heidendom en paganisme heeft dit overgenomen.

Samhain: 31 oktober

Samhain (spreek uit: sáu-win), ook bekend als Hallowe’en of Allerheiligen, is het oud & nieuwfeest voor de meeste heidenen en paganisten. De “donkere periode” van het jaar breekt weer aan.

Met Samhain zijn – net zoals met Beltane – de sluiers tussen onze wereld en de andere wereld(en) het dunst, waardoor ze meer invloed op elkaar hebben. Waar Beltane in het teken staat van geboorte, staat Samhain in het teken van dood en herdenking.

Tijdens dit feest staan heidenen en paganisten vaak stil bij degenen die hen zijn voorgegaan en richten ze zich op het mysterie van de dood. Voor de meeste heidenen en paganisten is de dood een vanzelfsprekend onderdeel van het Wiel van het Leven. De dood is dus iets om te vieren, en niet om te vrezen.

Bekijk onze bijeenkomst Rond het Samhainvuur (2021).

Midwinter: 21 december

Midwinter, ook bekend als Joel(tijd), Yule(tide) of Alban Arthan, is de dag van de Winterzonnewende. Dit is de kortste dag en de langste nacht van het jaar. Voor de druïden begint het nieuwe jaar met Midwinter (en dus niet met Samhain).

Midwinter is een tijd van inkeer en het omploegen van de eigen geest. Het is ook de korste dag van het jaar, die markeert dat de zon (en dus het licht en de warmte) begint aan de lange reis terug. Of poëtischer: het is de dag dat de zon herboren wordt. Midwinter houdt de belofte van nieuw leven in, ook al is dat voorlopig nog niet zichtbaar. Daarom vieren sommige heidenen en paganisten met Midwinter de bevruchting.

Bekijk onze bijeenkomst Rond het Midwintervuur (2021).
Bekijk onze bijeenkomst Rond het Midwintervuur (2020).

Imbolc: 1 februari

Imbolc (spreek uit: ím-molk), ook bekend als het feest van Brighid of Candlemas, is het eerste lentefeest. Het is de tijd van het ontwaken van het land en de groeiende kracht van de zon. De donkere tijd die begon met Samhain, is nu definitief voorbij. Imbolc is het feest van het licht.

Van oudsher werd met Imbolc de aarde opnieuw omgeploegd en klaargemaakt voor de zaai die een aantal weken later plaats zal vinden. Het is ook het begin van het lammerseizoen. Bij dit feest speelt geboorte daarom ook al een belangrijke rol.

Bekijk onze bijeenkomst Rond het Imbolcvuur (2022).
Bekijk onze bijeenkomst Rond het Bridgetvuur (2021).

Lente-equinox: 21 maart

Tijdens de Lente-equinox, ook bekend als Lente-evening, Ostara of Alban Eilir, zijn nacht en dag even lang. De zon groeit in kracht en het land begint tot leven te komen. Het is het begin van het zaaiseizoen. Waar Midwinter de belofte van bevruchting is, is Ostara de belofte van geboorte. De Lente-equinox is midden in het lammerseizoen.

Voor veel heidenen en paganisten is de Lente-equinox verbonden aan Eostre, de Anglo-Saksische godin van vruchtbaarheid. Eieren waren een symbool voor de belofte van geboorte en daarom gaf men elkaar tijdens dit feest eieren met daarop een wens. Hazen waren ook een symbool voor vruchtbaarheid en geboorte. Deze heidense en paganistische gebruiken waren zo verankerd in onze cultuur dat het christendom deze niet kon uitroeien. Dus heeft het christendom deze gebruiken overgenomen en omgedoopt tot “paashaas” en “paaseieren”.

Bekijk onze bijeenkomst Rond het Lentevuur (2021).

Beltane: 1 mei

Beltane (spreek uit: bél-teen) is een lentefeest waarbij groei en vruchtbaarheid centraal staat. Het is het feest van nieuw leven. Waar Samhain de winter aankondigt, kondigt Beltane de zomer aan.

Beltane wordt vaak gevierd met meiboomdansen. Hiermee vieren heidenen en paganisten het mysterie van de vereniging van de Godin en de God. Een vereniging die weerspiegelt in menselijke liefdesrelaties.

Bekijk onze bijeenkomst Rond het Beltanevuur (2021).

Midzomer: 21 juni

Midzomer, ook bekend als Litha of Alban Hefin, is de dag van de Zomerzonnewende. Dit is de langste dag en de kortste nacht van het jaar. Dit feest staat in het teken van de kracht van zon en de rijkdom van de aarde. Het is een tijd van overvloed.
Toch wordt er tijdens Midzomer ook stil gestaan bij het weer afnemen van het licht, ook al is dat voorlopig nog niet merkbaar. Het is de tegenhanger van Midwinter.

Bekijk onze bijeenkomst Rond het Midzomervuur (2021).

Lammas/Lughnasadh: 1 augustus

Lammas, ook bekend Loafmas, of Lughnasadh (spreek uit: lóe-na-sa) is het eerste oogstfeest. Het is de tijd van de graanoogst. Ook dit feest is een tijd van overvloed.

Er zijn binnen het heidendom en paganisme verschillende opvattingen over dit feest. Sommigen beschouwen Lammas en Lughnasadh als synoniemen voor hetzelfde feest. Anderen maken een onderscheid tussen het Engelse/christelijke Lammas (dat vooral de oogst van het graan viert) en en het Ierse/Keltische Lughnasadh (het feest van de god Lugh dat het sterven van zijn moeder, de godin Tailtiu herdenkt, die bezweken zou zijn na het vrijmaken van alle akkergronden in Ierland).

Hoe dan ook, dit oogstfeest staat in het teken van het offer. Een deel van de graanoogst wordt gebruikt als voedsel (in de vorm van brood) en het andere deel wordt bewaard om na Imbolc in het volgende jaar weer te zaaien.
Transformatie is ook een belangrijk thema, want het zaad dat met Imbolc gezaaid is, is nu getransformeerd tot volwassen, eetbaar graan.

Bekijk onze bijeenkomst Rond het Lammasvuur (2021).

Herfstequinox: 21 september

Tijdens de Herfstequinox, ook bekend als Mabon of Alban Elfed, zijn nacht en dag opnieuw even lang. Maar deze keer neemt de zon af in kracht en is het tijd ons op te maken voor de aankomende winter.

De Herfstequinox luidt het einde van de oogsttijd in. De laatste oogst wordt binnengehaald en de natuur komt weer tot rust. Onze voorouders moesten de komende maanden dus leven van hun voorraden.

Zuidelijk halfrond

We hebben hierboven de jaarfeesten beschreven zoals ze op het Noordelijk Halfrond, en dus ook in Nederland, gevierd worden. Op het Zuidelijk Halfrond zijn alle feesten een halfjaar verschoven, omdat als het hier hoog zomer is, het daar midwinter is. Dus op het Zuidelijk Halfrond valt Samhain op 1 mei, Midwinter op 21 juni, etc.