Heidendom & paganisme

Heiden vs paganist

In het Nederlands hebben we twee verschillende woorden: heiden en paganist. Beide woorden betekenen hetzelfde, maar hebben een andere oorsprong.

Een “heiden” is van oorsprong iemand die op de heide leeft. “Paganist” komt via het Engelse pagan uit het Latijn (paganus) en is van oorsprong een bewoner van het platteland. Tijdens de kerstening gebruikten christenen beide termen voor mensen die niet bekeerd waren tot het christendom. Christenen beschouwden heidenen of paganisten dus als “ongelovigen”.

Deze oude betekenis vind je nog altijd terug in allerlei spreekwoorden en zegswijzen. Bijvoorbeeld “aan de heidenen overgeleverd zijn” (= in grote moeilijkheden verkeren) of “een heidens karwei” (= een grote en zware klus).

Overeenkomsten

Er zijn overeenkomsten tussen heidense en paganistische tradities en de grote monotheïstische tradities (jodendom, christendom en islam).

Belangrijke overeenkomsten zijn:

• Er is veel variatie: zoveel mensen, zoveel stromingen. Net als in de monotheïstische tradities is er niet één heidendom of één paganisme, maar er zijn vele tradities.  » Lees meer
• Bijna elke religie of levensbeschouwing kent belangrijke feestdagen in het jaar. Dat gaat ook op voor het heidendom en paganisme. Heidenen en paganisten vieren de jaarfeesten en soms ook de volle maan.  » Lees meer
• De meeste mensen voelen een fundamentele behoefte om hun gevoel voor het heilige te uiten in rituelen en ceremonies. Ook heidenen en paganisten gebruiken rituelen en ceremonies. Soms worden vaste rituelen en ceremonies gevolgd, soms worden ze voor de gelegenheid samengesteld.

» Lees meer <link volgt>

Wat christenen zich niet realiseren is dat het christendom schatplichtig is aan het heidendom en paganisme. Dat gaat vooral op voor de rooms-katholieke kerk. Tijdens de kerstening zijn meerdere heidense rituelen en heidense goden geassimileerd door het christendom.
Heidense en paganistische overblijfselen zijn bijvoorbeeld onze kerstboom en paaseieren, net als de meiboom en het dauwtrappen.

Tijdens de kerstening zijn de oorspronkelijke heidense jaarfeesten van een christelijke tegenhanger voorzien:

• Samhain (31 oktober) werd Allerheiligen (1 november)
• Midwinter (21 december) werd Kerst (25/26 december)
• Imbolc (1 februari) werd Maria Lichtmis (2 februari)
• Lente (21 maart) werd Pasen (de zondag na de eerste volle maan in de lente)
• Beltane (1 mei) werd Pinksteren (40 dagen na Pasen) en Mariamaand (hele maand mei)
• Midzomer (21 juni) werd Sint-Jansfeest (24 juni)
• Lammas (1 augustus) werd Sint Jacob (25 juli) of Maria Hemelvaart (15 augustus)
• Herfst (21 september) werd Sint Michael (29 september)

Verschillen

Naast overeenkomsten zijn er ook verschillen tussen heidense en paganistische tradities en de grote monotheïstische tradities (jodendom, christendom en islam).

Belangrijke verschillen zijn:

• In veel heidense en paganistische tradities speelt de natuur een belangrijke rol.
• Heidense en paganistische tradities kennen vaak een leertijd die wordt begonnen of juist afgesloten met één of meer inwijdingen.
• De meeste heidense en paganistische tradities erkennen meerdere goden, waar de monotheïstische tradities slechts één god erkennen.
• In het heidense en paganistische wereldbeeld zijn godin(nen) en god(en) makkelijk bereikbaar voor mensen, terwijl in de monotheïstische stromingen God ver verheven boven mensen staat.
• Voor veel heidenen en paganisten nemen de voorouders een belangrijke rol in.
• Binnen de meeste heidense en paganistische tradities is er ruimte voor de niet-alledaagse wereld.
• Tijdens de kerstening is het heidendom en paganisme gedemoniseerd, waardoor er ook nu nog veel vooroordelen heersen over heidenen en paganisten.

» Lees meer <link volgt>