Net als de grotere religies kennen het heidendom en paganisme vele groepen, die allemaal nét even iets anders geloven of doen. Die verschillen kan men zo belangrijk vinden dat het een eigen stroming is geworden. Daarin zijn heidenen en paganisten dus hetzelfde als andere spirituele en religieuze mensen.

Het zou ondoenlijk zijn om hier een volledige opsomming te geven. Daarom volstaan we hier met een overzicht van de grootste en belangrijkste stromingen, paden en tradities in het heidendom en paganisme. Bij elk vind je ook contactgegevens van de invloedrijkste groepen in Nederland.

Mis je hier belangrijke informatie of groepen? Geef het aan ons door!

Hekserij & Wicca

Hekserij is zowel een religie als een spiritueel pad, dat gericht is op het herstellen van de band met de (levenskracht van de) natuur en de oude goden en godinnen. Daarnaast is Hekserij gericht op het begrijpen van onze eigen psyche en het goddelijke in onszelf. Hekserij kent geen doctrines.

Door de natuurkrachten in onszelf en de ons omringende wereld te vieren, vangen we een glimp op van de oorsprong van de natuur. De natuur wordt gezien als méér dan de wereld; de natuur is in wezen tijdloos. Aangezien het goddelijke met de natuur verweven is, beschouwen heksen onze planeet als heilig. Veel heksen hebben een sterk ecologisch bewustzijn.

Heksen koesteren de wijze lessen uit het verleden: de overgeleverde mythen, gebruiken en religieuze overtuigingen van onze voorouders.

Hekserij komt in ontelbare vormen. Er zijn tradities die van generatie op generatie worden doorgegeven. Andere zijn moderne herlevingen van oude tradities. Sommige tradities vinden hun inspiratie in de voorchristelijke religies van bepaalde etnische groepen (Kelten, Germanen, Grieken, Balten, enz), terwijl anderen zich laten inspireren door moderne grondleggers, zoals Gerald Gardner, Alex Sanders, Starhawk en Doreen Valiente. Nog weer anderen nemen hun eigen inspiratie als uitgangspunt. Ongeacht welk pad men volgt, voor alle heksen is het goddelijke geopenbaard in de natuur.

De belangrijkste stromingen zijn:

1. Wicca

Wicca, ook wel Wisecraft, de ‘Weg van de Wijzen’ of ‘the Craft’ genoemd, heeft in Nederland de meeste aanhangers binnen het heidendom en paganisme. Het is daardoor de bekendste traditie.

Wicca valt in te delen in twee grote stromingen:

• Alexandriaans Wicca
• Gardneriaans Wicca

Gardneriaans Wicca is de oudste traditie en volgt de leer van Gerald Gardner. Alexandriaans Wicca volgt de leer van Alex Sanders. Het is grotendeels gebaseerd op Gardneriaans Wicca, maar bevat ook elementen van ceremoniële magie en Kabalah.
Alexandriaans Wicca zou je “wat eclectischer” kunnen noemen, waar je Gardneriaans Wicca als wat “strikter in de leer” zou kunnen beschouwen. Beide tradities verschillen ook in het gebruik van attributen, goden en namen voor elementen.

Wicca’s eren de Godin van de Aarde, de Drievoudige Maan en de Gehoornde God. Dat doen ze met rituelen en gebruiken, veelal bij volle maan en tijdens jaarfeesten. Niet alleen de uiterlijke vorm van deze rituelen en gebruiken zijn belangrijk, maar vooral ook de diepere symboliek en betekenis ervan.

Het “Boek der Schaduwen“ is belangrijk voor heksen. Hierin staan onder andere rituelen, ervaringen, magische formules, poëzie en plantenkennis in, die van belang zijn voor de bezitter ervan. De titel wijst erop dat de inhoud slechts een schaduw is van wat je werkelijk ervaart.

Groepen:

• Silver Circle
• Green Craft Wicca

2. Traditionele Hekserij

Traditionele Hekserij maakt gebruik van oude tradities en gebruiken. Het is een vorm van Hekserij die al werd beschreven door Charles Leland in zijn boek “Aradia, or the Gospel of the Witches”. (Dit was ruim voor Gerald Gardner of Alex Sanders.)

Voor traditioneel heksen is het gevoel van eenheid met alles om je heen belangrijk. Bij jezelf blijven is de grootste bron van inspiratie, divinatie en andere volkse gebruiken. Traditioneel heksen voelen zich nauw verbonden met de natuur.

Traditionele Hekserij is natuurlijk: magie zit in de alledaagse dingen en daarin schuilt grote kracht. Daarom maken traditioneel heksen veel gebruik van talismannen, spreuken (spells), kruiden, stenen, etc. Om dezelfde reden kent traditionele Hekserij geen grote ceremonieën, zoals andere tradities die vaak wel hebben.

Traditionele heksen zijn vaak solitaire heksen, maar niet altijd. Soms wordt de traditie binnen een familie, van ouder op kind, doorgegeven.

Je zou vraagtekens kunnen zetten bij de term “traditioneel”, want bijna alle stromingen binnen de hekserij zijn beïnvloed door moderne vormen. Het Italiaanse Stregheria is de enige stroming die nog werkelijk traditioneel is.

Groepen:

• Lunedea

3. Reclaiming

Reclaiming is een relatief nieuwe paganistische grassroots stroming, die rond 1980 is begonnen in de San Francisco Bay Area, VS. Politiek speelt een belangrijke rol binnen deze traditie.

De visie van Reclaiming is geworteld in de religie en magie van de Godin, de Immanente Levenskracht. Het gaat om lesgeven en magie maken: de kunst om onszelf en elkaar sterker te maken. Geleerde vaardigheden worden gebruikt om zich op persoonlijk én op gemeenschappelijk niveau te verdiepen, om hun zorgen over de wereld waarin we leven te uiten, en om een visie op een nieuwe cultuur tot stand te brengen.

Reclaming heeft de kernwaarden vastgelegd in de Principles of Unity (Eenheidsbeginselen).

Groepen:

• International Reclaiming website

Germaans Heidendom

Germaans Heidendom, ook wel Ásatrú, Vanatrú of de Noordse Traditie genoemd, is voor de een levensbeschouwing en voor de ander een religie. De meeste heidenen vieren de jaarfeesten en geloven in goden, landgeesten en andere (natuur)wezens. Voorouders worden geëerd en maken deel uit van de samenleving, hoewel dit niet voor alle heidenen opgaat.

De goden, landgeesten en andere (natuur)wezens worden geëerd in blóts. Dit zijn rituelen waarin voedsel en plengoffers worden aangeboden. Tijdens deze blóts is er vaak ook een symbel, waarbij men een ceremoniële toost uitbrengt op de goden.

De Edda, zowel de Lied Edda als de Proza Edda, is een belangrijke bron van belangrijke verhalen. Yggdrasil, de wereldboom, heeft een centrale plaats in het wereldbeeld, omdat deze de negen werelden draagt: Midgard (wereld van mensen), Asgard (wereld van goden), Hel (wereld van voorouders), etc. Deze werelden zijn één geheel en hebben dus invloed op elkaar.
Het lot behoort tot de kern van het Germaans Heidendom. Het lot kan worden voorgesteld als een reusachtig weefwerk waardoor iedereen – mensen, geesten en goden – met elkaar verbonden is.

Sommige Germaans heidenen houden zich ook bezig met rituelen, zoals seidr en galdr. Tijdens dit ritueel kom je in een veranderde staat van bewustzijn, zodat je wijsheid of advies van de goden kunt krijgen.

Het Germaans Heidendom draagt een erfenis uit de Tweede Wereldoorlog. Daarom is het goed alert te zijn als je belangstelling hebt voor Germaans Heidendom. In extreem-rechtse kringen spreekt men vaak van Odinisme. Vraag hier gerust naar, zodat je weet hoe een persoon of groep erin staat.

Groepen:

• De Negen Werelden
• Het Rad

Druïderij

Druïden zijn spiritueel, modern en praktisch. Ze voelen zich sterk verbonden met de natuur en de seizoenen, met creativiteit, ambachten en de kunsten en met oude bronnen van wijsheid en de magie van het leven. Voor druïden is alles onderling verbonden en alle leven heilig. Ze willen Creativiteit, Wijsheid en Liefde ervaren en uitdragen.

Voor de één is Druïderij een natuurlijk spiritueel pad, voor de ander een religie en in delen van Groot-Brittanië een culturele activiteit, the National Eisteddfodau. Druïderij is een levend en dynamisch pad van Keltische origine. Het verhaal van de bard Taliesin speelt een belangrijke rol binnen de traditie.

Druïderij kent een opleiding die bestaat uit drie graden of fasen: barden, ovaten en druïden. De bard voedt ons creatieve zelf, de kunstenaar, de zanger. De ovaat is de sjamaan, de natuurliefhebber, de heler in ons. De druïde is de wijze filosoof in ons allen. Elke graad heeft een eigen initiatie. Hoewel de opleiding met de bardengraad begint, is er geen hiërarchisch verschil tussen de drie graden.

Groepen:

• Orde van Barden, Ovaten en Druïden (OBOD) Nederland

Ceremoniële Magie

Ceremoniële Magie, ook wel rituele of hoge magie, is onderdeel van het Hermetisme en het Westers esoterie. Het werd breder bekend door de Hermetic Order of the Golden Dawn, die inspiratie haalde uit filosofische en occulte scholen als de Hermetische Kabalah, Enochische magie, Thelema en diverse grimoires (“toverboeken”).

Invloedrijke grondleggers zijn Eliphas Lévi en Aleister Crowley. Lévi voegde de Tarot toe aan zijn magische systeem. De Tarot neemt nog steeds een belangrijke plaats in bij Westerse magiërs. Crowley introduceerde veel nieuwe termen in zijn magische systeem. Ook schreef hij “magic” (magie) op de klassieke manier: magick, om “de ware wetenschap van Magiërs te onderscheiden van al haar vervalsingen”. Deze schrijfwijze is nog altijd gebruikelijk in bepaalde kringen.

Ceremoniële Magie omvat een breed scala aan lange, bewerkelijke en complexe magische rituelen. Daar zijn vaak één of meerdere attributen voor nodig, die speciaal voor dat ritueel zijn gemaakt of gewijd.

Groepen:

• Astrum Argenteum (A∴A∴)
• Builders of the Adytum (BOTA)
• Hermetic Order of the Golden Dawn
• Ordo Templi Orientis (O.T.O.)

Eclectisch Paganisme

Eclectische heidenen en paganisten zijn mensen die geen specifieke traditie aanhangen en geen specifiek pad volgen. Het zijn heidenen en paganisten die hun eigen spiritualiteit of geloof samenstellen.

Sommigen halen wat uit verschillende heidense en paganistische tradities en maken daar hun eigen mix van. Anderen halen ook elementen uit andere religies, waaronder het boeddhisme en het christendom. Weer anderen laten zich inspireren door goden, godinnen, spirits en/of andere wezens uit de niet-tastbare wereld. Nog weer anderen geven hun spiritualiteit volledig zelf vorm.

Er zijn per definitie geen groepen voor eclectische heidenen en paganisten.

Alle andere stromingen

Nogmaals, het zou ondoenlijk zijn om een volledige opsomming te geven van alle stromingen, paden en tradities in het heidendom en paganisme. Daarom volstaan we met een overzicht van de grootste en belangrijkste stromingen.

Mis je hier belangrijke informatie of groepen? Geef het aan ons door!